با تعطیلی كارخانه قند ورامین، 500 كارگر آن بیكار شدند و بخشی از چرخه تولید قند و شكر كشور از مدار خارج شد
پایان تلخ کارخانه قند
بنایی عظیم در دل محوطهای بزرگ، در حاشیه خیابان شهید قدوسی شهر ورامین استان تهران، اولین توصیفی است كه میتوان درباره آن ارائه كرد. كنجكاوتر كه میشوی و گذشتهاش را كه مرور میكنی، در تاریخچهاش آمده: احداث شده در سال 1313 و ثبت ملی شده در مهرماه سال 1381. تا اینجا به نظر میآید از بنا و محوطهای ملی- تاریخی سخن میگویی كه باید خودش و حریمش حفظ شود و برای نسل آینده بماند، اما مساله فراتر از اینهاست و این بنا و محوطه تاریخی 80 ساله، یك مجموعه عظیم تولیدی است كه تا همین دو سال پیش نان سفره 500 تا 600 خانواده كارگری را فراهم میكرد و چرخ ماشینآلاتش با تولید روزانه حدود 700 تن قند و شكر نیاز استان تهران و بسیاری از نقاط كشور را تامین میكرد تا نیازی به واردات قند و شكر نباشد... حكایت، حكایت كارخانه قند ورامین استان تهران است كه وقتی چرخهایش بچرخد نهتنها فرصتهای بزرگ اشتغال مستقیم و غیرمستقیم در استان تهران پابرجاست كه كشاورزان سراسر كشور هم بهانهای برای كشت و تولید نیشكر و چغندر خواهند داشت؛ كارخانهای كه چندی پس از واگذاری به بخش خصوصی حركت چرخهایش كند و كندتر شد تا حدود دو سال پیش كه از حركت ایستاد و متروكه شد؛ گو اینكه همواره در خواب بوده و آرام و بی هیاهو... . هیاهوی دیروز کارخانه قند ورامین اما امروز از خانه کارگران بیکار شده آن به گوش میرسد؛ کارگرانی که سفرهشان از همیشه خالیتر شده است.
این روند تا همین چند سال پیش كه مواد اولیه از جنوب كشور توسط قطارهای حامل به سمت كارخانه گسیل میشد، ادامه داشت. اما كمكم توربینها و تجهیزات تولید قند كارخانه به بهانههای مختلفی چون تعویض و بهروزرسانی از گردونه فعالیت خارج شد و آن خط همچنان بدون تجهیزات است و حتی اگر قرار به از سرگیری خط تولید قند باشد، بهدلیل خارج شدن تجهیزات و نبود دستگاههای مورد نیاز این امر امكانپذیر نیست. متاسفانه خروج تدریجی تجهیزات و ماشینآلات تولید به خط تولید قند محدود نشد و كارخانه بهتدریج در حال پاكسازی از همه ماشینآلات و تخلیه كامل بود كه با اعتراض كارگران هوشمند به مسؤولان وقت، جلوی این اقدام گرفته شد و پای دادستان انقلاب و عمومی وقت، نماینده شهرستان و دیگر مسؤولان نظارتی به میان آمد و روند تخلیه كارخانه و تعطیلی كامل آن متوقف شد.
شهرك جانشین كارخانه!
یكی از فعالان كارگری در جنوب شرق استان تهران در گفتوگو با جامجم مدعی میشود كه با وجود موقعیت جغرافیایی این كارخانه كه در حال حاضر پس از حدود 80 سال در مركز شهر قرار گرفته، گویا صاحبان كارخانه به فكر تغییر در فضای كارخانه و تبدیل آن به مجتمع مسكونی افتادهاند. اما از آنجا كه ساختمان كارخانه قند، ثبت ملی است و نمیتوان آن را تخریب كرد، درصدد احداث شهرك در دوهكتار زمین اطراف ساختمان كارخانه هستند.
اگر این ادعا درست باشد، مالكان كارخانه عملا مرتكب عمل خلاف و غیرقانونی شدهاند، چراكه در قرارداد یا مبایعهنامه تحویل كارخانه به این اشخاص قید شده كه صاحبان مجموعه، به هیچ عنوان نباید مسیر تولید را متوقف كنند و تعدیل كارگران هم نباید صورت نگیرد، این درحالی است كه هماكنون نه كارگری در كارخانه وجود دارد و نه تولیدی صورت میگیرد.
ساختمان متروكی که ماند
محمد، یكی از كارگران كارخانه قند ورامین است كه درباره شرایط آن به ما میگوید: زمزمههای تعطیلی كارخانه و پایان عمر چرخه تولید، زمانی كارگران را به خود آورد و متوجه ساخت كه مدیران اعلام كردند قصد جابهجایی كارخانه به سمت چرمشهر را دارند و به احتمال زیاد برای ادامه فعالیت به آنجا عزیمت خواهند كرد. این كارگر قدیمی كه روزهای اوج كارخانه را به چشم دیده، میگوید: كارخانهای كه در گذشته نهچندان دور، 500 تا 600 كارگر در شبانهروز و در دو شیفت در آن كار میكردند اكنون تبدیل شده به یك ساختمان نیمه مخروب متروكه با تعدادی نگهبان كه حافظ اندك اموال باقیمانده آن مجموعه عظیم صنعتی هستند؛ ساختمانی متروك كه گویا سالهاست پای آدمی به آن باز نشده است.
خانهنشینی كارگران
حال و روز كارگران كارخانه قند ورامین اما مثل بسیاری از كارخانههای بهگِلنشسته تلخ است و دردناك؛ كارگرانی كه با وجود اخراج و خانهنشینی همچنان گوش به زنگ در خانه هستند تا دوباره به كار دعوت شوند. محمد میگوید: از زمانی كه زمزمه جابهجایی كارخانه به گوش رسید، رفتهرفته كارگران تعدیل شدند و كارگزینی كارخانه هر روز عذر تعدادی از كارگران را خواست و با وعده با شما تماس میگیریم، كارگران را به سمت منزلشان روانه ساخت. به این ترتیب هر روز بخشی از كارگران خانهنشین میشدند و سطح تولید پایین و پایینتر میآمد تا حدود دو سال پیش كه كارخانه قند ورامین برای همیشه به خوابی عمیق شبیه مرگ فرورفت.
در تلاش برای بازگشایی كارخانه هستیم
حسین كاغذلو، فرماندار شهرستان ورامین اما نگران ازدسترفتن فرصتهای اشتغال در ورامین است و چرخههای تولید كه از حركت بازایستاده. او به ما میگوید: پس از بررسی مشكلات موجود برای كارخانه قند، نشستی با مالكان آن برگزار كردیم كه خروجی موثری نداشت. كاغذلو میافزاید: پس از پیگیریهای متعدد با وزیر صنعت در یك بازهای توانستیم بهطور موقت و كوتاه، با تامین مواد اولیه، چرخه تولید را برای مدتی به كار بیندازیم كه متاسفانه مجدد به دلایل مختلف كارخانه ابتدا نیمهتعطیل و سپس بهطور كامل تعطیل شد. البته اكنون با تشكیل كارگروهی در حال پیگیری هستیم تا این كارخانه و مجموعه عظیم تولیدی را كه هویت شهر ورامین و مهمترین مركز تولید قند و شكر استان تهران و كشور است، مجدد فعال كنیم و شاهد فعالیت و مشغولبهكارشدن 600كارگر در آن باشیم. فرماندار ورامین میگوید كارخانه قند ورامین ثبت ملی شده و میراث ورامین بهشمار میرود، بنابراین كسی حق تخریب و آسیبرسانی به آن را ندارد، اما تغییر كاربری بخشهایی از محدوده كارخانه و منازل مسكونی فاقد سكنه كه تبدیل به مخروبه شده، طبق روال قانونی و با اخذ مجوزات لازم میتواند بلامانع باشد. درخصوص وضعیت كارگران كارخانه هم باید گفت كه تقریبا بیشتر كارگرانش بازنشسته شدهاند و اكنون باید وضعیت آن تعداد كه بازنشسته نشدهاند، تعیین تكلیف شود و دفاع از حقوق و امنیت شغلی آنها وظیفه همه ماست.
از سرگیری تولید یا گزینههای جایگزین
صاحبان كارخانه قند ورامین اما توجیهات و دلایل خودشان را برای تعطیلی این مجموعه بزرگ تولیدی دارند. فداكار، نایبرئیس هیاتمدیره كارخانه در اینباره به جامجم میگوید: «بزرگترین مشكلی كه این كارخانه پس از 80 سال فعالیت و قرارگیری در میان شهر دارد، بحث آلایندگی است. دومین مشكل، بحث تامین مواد اولیه برای تولید قند و شكر یعنی چغندر و نیشكر است كه اگر دیگر تصفیهخانههای قندوشكر را هم بررسی كنید متوجه خواهید شد كه آنها هم در صورت تامین مواد اولیه، شش ماه كار میكنند و شش ماه نیمهفعال یا غیرفعال هستند. حال آنكه تولید و توزیع چغندر و نیشكر اكنون در كشور محدود و كمتر از سابق شده است. سومین موضوع و مشكل، فرسوده بودن تجهیزات آن است و اینكه میزان سرمایه در گردش بسیار بالایی را میطلبد و ادامه فعالیت را بیصرفهاقتصادیمیكند.» وی با اشاره به اینكه این سه مشكل باعث تعطیلی كارخانه شده است، اضافه میكند: مجموعه مدیریتی تصفیهخانه قند ورامین از ابتدا نیت تعطیلی این مجموعه را نداشته و ندارد و درحالحاضر هم در حال بررسی چند گزینه است. اول، انتقال مجموعه به شهرك صنعتی است و دوم، تغییر موضوع فعالیت و سوم هم تامین و تخصیص اعتبار به این مجموعه كه برای آن جلسات متعددی تاكنون برگزار شده و تا به امروز نتیجهای حاصل نشده است. نایب رئیس هیات مدیره كارخانه درخصوص تضییع حقوق كارگران میگوید: نگرانیای كه بابت عدم پرداخت حقوق كارگران در سایر كارخانههای كشور وجود دارد، درمورد كارخانه قند ورامین صدق نمیكند، چون ما با همه سختیهای موجود حق و حقوق همه كارگران را تسویه كرده ایم و حتی بدهی به ادارات برق و آب و گاز كه در مدت فعالیت كارخانه سنگین هم بود ،تسویه شده است، البته توقف فعالیت كارخانه موقتی است و امیدواریم در آینده نزدیك اتفاقات خوبی در این زمینه رقم بخورد.
بی خانمان شدن قریب الوقوع كارگران بازنشسته
كارخانه قند ورامین حدود 100 كارگر بازنشسته هم دارد كه سنینی بین 55 تا 65 سال دارند و حالا به جای استراحت باید نگران دریافت اندك حقوق بازنشستگی خود باشند. تنها امید و دارایی این گروه بابت 30 سال خدمت، منازل قدیمی فرسودهای است كه در آن ساكن هستند و ساخت آن مربوط به پیش از انقلاب میشود، اما به گفته محمد در حال حاضر همین خانهها هم توسط مالكان كارخانه درحال باز پس گیری است: «طبق مستندات موجود و وعدههای مدیریت وقت ـ آقای گل محمدی ـ قرار شد در ازای حق سنوات كارگران و شرایط مربوط به آنها، سندی تنظیم و خانههای سازمانی برای همیشه به آنها تحویل داده شود كه هنوز این اتفاق نیفتاده و مالكان میگویند پرونده این موضوع در حال بررسی است. حال آنكه در قرارداد فروش كارخانه قند ورامین، هیچ اشارهای به واگذاری خانههای مسكونی در كنار كارخانه به بخش خصوصی نشده است.»
-
پرسپولیس این فصل هم مدعی قهرمانی است
-
فرود آواز در گوشه رضوی
-
بدون ماسک خارج نشوید
-
پایان خوش یک صعود
-
قهر پرندگان با آسمان ایران
-
رونمایی از «راز ناتمـام» دهه ۶۰
-
راه حل دستدوم برای گرانی خودرو
-
تغییر آینده با اینترنت اشیا
-
آیا زنان، راهی پاستور میشوند؟
-
صدای پای صلح در قرهباغ
-
پایان تلخ کارخانه قند
-
تولیدات بومی در تراز ملی
-
ایران و چین مکمل اقتصادی یکدیگرند
-
از ترامپ، انتظار ادب نداشته باشید
-
شلیکهایی که به نتیجه نرسیده است