روز چهارشنبه 5 آبان نشست همسایگان افغانستان در تهران افتتاح شد و وزرای روسیه و چین هم مهمانان مجازی این نشست بودند. این دومین نشست وزرای خارجه كشورهای همسایه افغانستان بود، با حضور شش وزیر خارجه همسایه افغانستان به اضافه روسیه در محل وزارت خارجه برگزار شد،‌ البته قرار بود این نشست با حضور رئیس‌جمهور برگزار شود كه به دلیل اولویت دیگری كه بنا بر ضرورت برای رئیسی ایجاد شد، (احتمالا رسیدگی به موضوع بنزین) افتتاحیه با حضور محمد مخبر، معاون‌اول رئیس‌جمهور آغاز به كار كرد. عبدالعزیز كاملوف وزیر خارجه ازبكستان، شاه‌محمود قریشی وزیر خارجه پاكستان، رشید مردوف وزیر خارجه تركمنستان و سراج‌الدین مهرالدین وزیر خارجه تاجیكستان در این نشست یك روزه حضور داشتند. وزیران خارجه روسیه و چین هم به صورت مجازی در اجلاس تهران شركت كردند، نشست تهران یك هفته پس از نشستی که در مسكو به عنوان فرمت مشورتی مسكو درباره افغانستان برپا شد كه با حضور نمایندگان طالبان و نمایندگان 10 كشور از جمله روسیه، چین، ایران، هند و پاكستان برگزار شده بود. پیش از این سفارت ایران در كابل هم در توییتر اعلام كرد دستور كار نشست تهران ادامه گفت‌وگوها درباره آینده افغانستان خواهد بود. البته دور نخست نشست مذكور به صورت مجازی و به میزبانی پاكستان ۱۷ شهریور برگزار شده بود.
 پیش از نشست تهران هم ذبیح‌ا... مجاهد، سخنگوی طالبان تایید كرده بود كه طالبان به نشست وزرای خارجه كشورهای همسایه افغانستان در تهران دعوت نشده و در عین حال گفته بود كه این نشست برای افغانستان موثر خواهد بود. خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه درباره اهداف این نشست اعلام كرده بود نشست تهران برای یك راه‌حل افغانی خواهد بود و تشریك مساعی كشورهای همسایه افغانستان برای كمك به صلح و ثبات پایدار در افغانستان است. این نشست در ادامه نشستی است كه به صورت مجازی وزرای خارجه كشورهای همسایه افغانستان چندی پیش داشتند و به اصول پایه‌ای رسیدند. ازجمله این‌كه آینده افغانستان باید براساس اراده و خواست مردم افغانستان شكل بگیرد. در اجلاس مجازی توافق شد که بر یك دولت فراگیر در افغانستان تأكید شود، دولتی كه در چارچوب آن تنها می‌شود به یك افغانستان با ثبات كه بخشی از ترتیبات همكاری‌های منطقه‌ای فراگیر باشد، فكر كرد. لذا نشست تهران مجمعی خواهد بود برای مشاركت و همراهی و این پیام را منتقل می‌كند كه به جای رقابت، همه كشورهای همسایه افغانستان به دنبال مساعی و همكاری برای آینده افغانستان هستند. پیام آنتونیو گوترش، دبیركل سازمان ملل متحد در دومین نشست وزرای خارجه كشورهای همسایه افغانستان به صورت ویدئویی قرائت شد و دبیركل سازمان ملل گفت كه از موارد نقض حقوق بشر و حملات در این كشور از زمان تسلط طالبان به‌شدت نگران است و خواستار تلاش برای مبارزه با تروریسم و قاچاق مواد مخدر شد.
مخبر: مردم افغانستان انتظار دارند كشوری امن داشته باشند
 محمد مخبر، معاون اول رئیس جمهور ایران روز گذشته در آیین گشایش اجلاس وزیران خارجه كشورهای همسایه افغانستان با اشاره به تحولات پرشتاب افغانستان و سختی‌ها و بحران‌های به جا مانده از اشغالگری بیگانگان در این كشور گفت: «مردم افغانستان انتظار دارند كشوری امن،‌ مستقل و روبه توسعه داشته باشند».
وی افزود:‌ «كشورهای همسایه افغانستان دارای پیوندهای عمیق تاریخی و فرهنگی با این كشورند و از این منظر نوعی هم‌سرشتی و هم‌سرنوشتی میان افغانستان و همسایگانی وجود دارد كه امنیت و ثبات و صلح را در مناظق آسیای مركزی و جنوبی به هم گره می‌زند و گزاف نیست كه بگوییم امنیت و ثبات همسایگان افغانستان با امنیت افغانستان به هم پیوسته است. بر همین اساس ما از جمهوری اسلامی پاكستان برای برگزاری اولین دور نشست كشورهای همسایه افغانستان حمایت كردیم، میزبانی دور دوم آن را برعهده گرفتیم و از میزبانی دور سوم آن توسط جمهوری خلق چین استقبال می‌كنیم».
مخبر با تاكید بر این‌كه مردم افغانستان بیش از چهار دهه است كه بی‌ثباتی و ناامنی و جنگ و خونریزی را تجربه می‌كنند و بعید است بتوان خانواده‌ای در افغانستان یافت كه عزیزانی را در تحول خونین افغانستان از دست نداده باشد،‌ بیان كرد: «دردناك‌تر وضع كسانی است كه در سال‌های ناامنی و غربت به دنیا آمده و تمام عمر خود را در چنین وضعیتی سپری كرده‌اند.»
معاون اول رئیس‌جمهور ایران با بیان این‌كه یاد شهدای افغانستان به‌خصوص نمازگراران شهید در قندوز و قندهار را گرامی می‌داریم و از درگاه خداوند شفای مجروحان این حملات تروریستی را خواهانیم،‌ گفت: «دو دهه پیش آمریكا و متحدانش در ناتو با دستاویز قرار دادن حملات یازدهم سپتامبر و به بهانه مبارزه با تروریسم به افغانستان حمله كردند، ولی حمله و اشغال نظامی 20ساله آنان در افغانستان جز افزایش ناامنی، افراط‌گرایی، رشد تروریسم، عقب‌ماندگی اقتصادی، تخریب بنیان‌های استقلال، تضعیف هرچه بیشتر انسجام ملی، افزایش تولید مواد مخدر و داغدار كردن صدها‌هزار خانواده افغانستانی، نتیجه‌ای درپی نداشته است.
ایران: طالبان وظایف انكارناپذیری
در تأمین امنیت و مبارزه با تروریسم دارد
حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه كشورمان طی سخنانی در این نشست از آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای در اختیار گذاشتن تمامی امكانات خود به منظور پیشبرد مذاكرات بین‌الافغانستانی خبر داد و گفت: «جلسه امروز با هدف تمركز و توجه بر موضوع شرایط جدید در افغانستان است.»‌
وزیر خارجه كشورمان افزود: «امیدواریم با صدایی واحد، پیامی مشترك را به جامعه جهانی كشورهای منطقه و داخل افغانستان مخابره كنیم. مسوولیت امنیت شهروندان افغان و مرزها با همسایگان با هیات حاكمه سرپرستی افغانستان است. برون‌رفت از بحران امروز در افغانستان به‌كارگیری همه ظرفیت‌هاست. همه همسایگان و جامعه جهانی توجه ویژه به وضعیت حقوق بشر و زنان در شرایط كنونی در افغانستان داشته باشند؛ آمریكا نیز باید مسوولیت خود را در قبال فجایعی كه در افغانستان به‌بار آورده، بپذیرد.»
وی خاطرنشان كرد: «بحرانی كه امروز همه ما را نگران كرده، میراث دخالت‌های نابه‌جای قدرت‌های زورگو در منطقه ماست. آمریكا 20 سال پیش با دستاویز قرار دادن مبارزه با تروریسم، به افغانستان حمله كرد و با ادامه حضور نظامی خود موجب استمرار و بازتولید بی‌ثباتی، جنگ و ناامنی در آن كشور شد. واشنگتن بدون آن‌كه افغانستان و مردمش را به‌ پیش برده و توانمند سازد، به شكلی ناشیانه و غیرمسوولانه از صحنه گریخت و وضعیتی به وجود آورد كه امروز همه ما با آن مواجه هستیم.»
وزیر خارجه كشورمان اضافه كرد: «در ماه‌های اخیر شاهد گسترش فعالیت گروه‌های تروریستی به‌ویژه داعش در افغانستان بوده‌ایم. حملات تروریستی سبعانه این گروه به اجتماعات مذهبی ازجمله حمله به مساجد مسلمانان از جمله در قندوز و قندهار نمونه‌هایی از رفتارهایی است كه تحت نام اسلام و در لباسی متفاوت، مردم افغانستان و افكار عمومی جهان را آزار می‌دهد. طی هفته‌های اخیر بر همه ما معلوم شده است كه این گروه در افغانستان دارای جغرافیا و توان عملیاتی شده و طالبان نیز نتوانسته مانع عملیات این گروه در شهرهای مختلف شود. استمرار توسعه‌نیافتگی در افغانستان هیچ پیامدی جز استمرار سربازگیری گروه‌های تروریستی و تبهكار از مردم افغانستان و به‌تبع آن گسترش تروریسم و تبهكاری در این كشور، كشورهای همسایه و كل منطقه آسیای جنوبی و مركزی نخواهد داشت.
 وی افزود: این‌جانب به نمایندگی از جمهوری اسلامی ایران پیشنهاد‌هایی را مطرح می‌كنم؛‌ نخست، وضعیت و توازن قدرت در افغانستان دچار تحول شده، اما این تحول زمانی تثبیت شده و استمرار خواهد یافت كه اقتضائات اجتماعی افغانستان را درك نموده و همسو با آن عمل كند. بر این اساس، ضرورت تشكیل دولتی فراگیر و با حضور و مشاركت مؤثر و پایدار همه گروه‌های قومی و مذهبی افغانستان، از مسیر گفت‌وگوهای بین‌الافغانی با پشتیبانی و بدون مداخله بازیگران خارجی، مورد تأكید جمهوری اسلامی ایران قرار دارد. از كشورهای همسایه انتظار می‌رود از تمام نفوذ خود روی رهبران طالبان و سایر طرف‌های افغان برای تشویق هم‌پذیری و مشاركت جمعی در تشكیل دولت، استفاده و این روند را تسهیل كنند.»
وی افزود: «دوم، گروه طالبان به‌عنوان جریان حاكم در افغانستان وظایف انكارناپذیری در تأمین امنیت و مبارزه با تروریسم، رعایت حقوق گروه‌های مختلف از جمله زنان، تأمین ضروریات زندگی برای شهروندان افغانستان، پایان دادن به تضییع حقوق اقلیت‌های قومی و مذهبی، از میان بردن ریشه‌های بیجاشدگی و آوارگی و رعایت اصول بنیادین و پذیرفته‌شده حقوق بین‌الملل دارد كه باید نسبت به آنها اهتمام داشته باشد.»
امیرعبداللهیان بیان كرد: «سوم، ضروری است طالبان ضمن اتخاذ رویكردی دوستانه نسبت به همسایگان خود، اقدامات لازم را به‌منظور اطمینان بخشیدن نسبت به این‌كه از قلمرو افغانستان هیچ تهدیدی علیه همسایگان وجود نخواهد داشت، به عمل آورد.»
وی گفت: «چهارم، مردم افغانستان نیازمند كمك‌های فوری بشردوستانه شامل، غذا، دارو و واكسن برای مقابله با كووید ۱۹ هستند. توجه به این نكته كه توزیع كمك‌ها باید به‌گونه‌ای انجام شود كه مردم به شكل منصفانه‌ای از آن بهره‌مند شوند، نیازمند سازوكاری منسجم است. با توجه به ضیق وقت و فوریت اقدام، پیشنهاد جمهوری اسلامی ایران فعال كردن «برنامه اكو برای حمایت از افغانستان» است.»
وزیر خارجه ایران افزود: «پنجم، به‌منظور مبارزه با جرایم سازمان‌یافته و اقدامات تروریستی با منشأ افغانستان، پیشنهاد می‌شود سازوكار همكاری‌های امنیتی و اطلاعاتی میان كشورهای منطقه با جدیت بیشتر و در فواصل كوتاه‌تر به تبادل اطلاعات و انجام هماهنگی میان كشورهای منطقه ازجمله همسایگان افغانستان بپردازد.»
رئیس دستگاه دیپلماسی ایران بیان كرد: «ششم، با توجه به فراگیری چتر سازمان ملل، پیشنهاد جمهوری اسلامی ایران، درخواست از دبیركل آن سازمان در میانجیگری میان طرف‌های افغان برای رسیدن به توافق درخصوص ساختار سیاسی آینده در آن كشور است.»
پاكستان: هیأت حاكمه افغانستان توقعات جامعه بین‌المللی را برآورده كند
همچنین شاه‌محمود قریشی، وزیر خارجه پاكستان هم روز گذشته در نشست وزرای خارجه كشورهای همسایه افغانستان گفت: «باید جامعه جهانی به وضعیت اقتصادی مردم افغانستان توجه و از وقوع یك فاجعه انسانی در این كشور جلوگیری كند. معتقدیم باید پول‌های افغانستان در خارج از كشور آزاد شود.» وی ادامه داد: «در مدت اخیر تحولات مهمی در این كشور رخ داد و در ماه آگوست امسال یك انتقال قدرت بدون خونریزی در این كشور به وقوع پیوست و طالبان به قدرت رسید.» وزیر خارجه اظهار كرد:‌ «نخستین نشست كشورهای همسایه افغانستان در ماه سپتامبر برگزار شد و این نشست نیز در ادامه آن برگزار شده تا كشورهای همسایه در افغانستان به یك هماهنگی برسند تا چالش‌های به وجود آمده را به نوعی مدیریت كنند.»
چین: امیدواریم بتوانیم به تحقق صلح و آرامش در افغانستان كمك كنیم
وانگ یی، وزیر خارجه چین هم دیروز در دومین نشست وزرای خارجه همسایگان افغانستان اظهار كرد: «معتقدیم كه دومین نشست وزرای خارجه كشورهای همسایه افغانستان، در زمان خوبی برگزار شده و این باعث می‌شود كه كانال‌های دیپلماتیك ایجاد شده بین ما در این زمینه تقویت شود.»
وزیر خارجه چین خاطرنشان كرد: «چین همكاری‌های خود را با كشورهای مختلف درباره موضوع افغانستان ادامه می‌دهد تا وضعیت در این كشور بهبود یابد و مردم افغانستان بتوانند زندگی بهتری داشته باشند.»
لاوروف: موضع شركت‌كنندگان
در نشست تهران به هم نزدیك است
سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه هم در نشست وزرای خارجه كشورهای همسایه افغانستان به صورت آنلاین حاضر شد و گفت: «معتقدیم باید منافع همه گروه‌ها و قومیت‌ها در افغانستان رعایت شود و از ایجاد یك دولت كاملا فراگیر در افغانستان حمایت می‌كنیم.»
وی افزود: «باید حقوق زنان و مذاهب محترم شمرده شود و با قاچاق مواد مخدر و تروریسم در افغانستان و كشورهای اطراف آن مبارزه شود.»
 وزیر خارجه روسیه خاطرنشان كرد: «از همسایگان افغانستان دعوت می‌كنیم تا با توجه به خروج ناتو و آمریكا از افغانستان، كشور خود را پایگاه آنها قرار ندهند.»
 لاوروف افزود: «كنفرانس برای كنفرانس باید كنار گذاشته شود و كارها با محوریت سازمان ملل باید عملیاتی باشد. من چندی قبل در نشست مسكو سخنرانی كردم و امیدوارم نشست‌های افغانستان به جای موازی‌كاری به دنبال تكمیل هم باشند.»



برگزاری نشست خبری حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه کشورمان با حضور رسانه‌های داخلی و خارجی پس از برگزاری دومین نشست کشورهای همسایه افغانستان در تهران، بخش دیگری از برنامه‌های روز گذشته بود. رئیس دستگاه دیپلماسی درباره مهم‌ترین دستاورد نشست تهران و نتایج آن گفت: نشست همسایگان افغانستان در تهران با حضور چهار وزیر به شکل فیزیکی و دو وزیر به صورت مجازی، یک اتفاق مهم و دارای پیام است. مهم‌ترین مساله مورد توجه تمرکز بر راه‌حل سیاسی در افغانستان بود. تأکید کردیم باید دولت فراگیر در افغانستان با مشارکت همه اقوام تشکیل شود. مشروعیت بین‌المللی بدون مقبولیت داخلی راه به جایی نمی‌برد و همه کشورهای همسایه باید تلاش کنند برای رسیدن به دولت و حکومت فراگیر در افغانستان همه طرف‌ها را تشویق کنند. نگرانی مشترک داشتیم از جمله وضعیت حقوق بشر و زنان، گسترش تروریسم و تحرکات داعش، تشدید فقر و موج آوارگان.
امیرعبداللهیان ادامه داد: همه تاکید داریم کشورهای همسایه و جامعه جهانی باید کمک کنند هیأت حاکمه سرپرستی در افغانستان را در حکومت سهیم کنند و همه افغان‌ها با وحدت ملی از مرحله سختی که ۲۰سال جنگ‌افروزی آمریکا و متحدانش در افغانستان ایجاد کرده خارج شوند. وزیر خارجه در پاسخ به سؤالی درباره شناسایی طالبان خاطرنشان کرد: ما با همه طرف‌های افغان در تماس هستیم. در سطح امنیتی با هیات حاکمه سرپرستی در افغانستان تماس و گفت‌وگو داریم. سفیر ایران بنا به دعوت به عمل آمده با وزیر خارجه هیات حاکمه سرپرستی افغانستان ملاقات و نگرانی‌های خود را از مسیر این تماس‌ها اعلام کردیم. تدابیر لازم را برای مدیریت موج احتمالی ورود آوارگان در فصل سرما به سمت ایران و نگرانی درباره امنیت مرزها و تشدید قاچاق موادمخدر و مباحث مرتبط با امنیت مرزها و امنیت ملی بیان کردیم. به مسوولان و حاکمان افغانستان گفتیم نباید مخاطرات تروریستی در افغانستان به همسایگان تسری یابد.
همچنین وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان همراه روسیه امروز در بیانیه‌ای مشترک متذکر شدند یک ساختار سیاسی فراگیر و گسترده با مشارکت همه اقوام تنها راه‌حل مسائل افغانستان است و حملات تروریستی را در هر فرم و شکل از جمله حملات علیه گروه‌های قومی و مذهبی و حملات تروریستی اخیر به مساجد را به‌شدت محکوم کردند.