چند نکته حقوقی و جامعهشناسانه درباره طرح مقابله پیامکی با کشف حجاب در خودروها
یک پیام کوتاه برای هنجارشکنان
اخبار روزهای گرم تابستان در یك دهه اخیر همیشه با كلیدواژه ثابتی به نام «گشت ارشاد» همراه بوده است. تركیبی كه خیلی زود حتی به ادبیات سیاسی ایران راه پیدا كرد و حتی نشست در صدر وعدههای انتخاباتی نامزدهای ریاست جمهوری. با گسترش شبكههای اجتماعی در چند سال اخیر اما این موضوع عمومیت پیدا كرد، به این مفهوم كه هنجارشكنان با كشف حجاب در این میان نه تنها از لحاظ قانونی جرمی مرتكب شده بودند، بلكه به واسطه رسانههای مجازی آن را در جامعه منتشر میكردند. هر چند برخورد نیروی انتظامی با این هنجارشكنان در رسانههای معاند به شكل نادرستی نشان داده میشد و باعث هجمه بسیاری علیه این نهاد شده بود، اما این كار از سوی نیروی انتظامی ادامه یافت. چند سال پیش اما سردار حسین ساجدینیا، رئیس پلیس وقت پایتخت از آغاز به كار گشت نامحسوس پلیس امنیت اخلاقی در این رابطه خبر داد. خبری كه در همان زمان با واكنشهای متفاوتی روبهرو شد. آنطور كه سردار ساجدینیا در سال 95 عنوان كرد دلیل اصلی راهاندازی گشت نامحسوس بدحجابی نیست و بیشتر از آن معطوف به مواردی همچون مزاحمت برای نوامیس، آلودگی صوتی و البته كشف حجاب در خودرو است. براساس گفتههای رئیس پلیس وقت پایتخت « بیش از ۷۰۰۰ نیروی زن و مرد با حضور در معابر نسبت به رصد این موارد و اطلاع آن به پلیس امنیت اقدام میكردند.»
موافقان و مخالفان چه میگویند؟
هرچند دوباره موضوع اعلام این شماره پیامك از سوی پلیس تهران تكذیب شد اما این بار موافقان و مخالفانی هم در این رابطه اظهار نظر كردند. حسین رضاییان در روزنامه كیهان در یادداشتی این طرح را هوشمندانه توصیف كرد و نوشت: «با بهرهگیری از تجارب پیشین و در نظر گرفتن ابزار روز، مستقیما به سراغ كسانی میرود كه در خودروهای خود حجاب را رعایت نكرده و عفت عمومی را جریحهدار میكنند.»
رضاییان در ادامه نوشته «سازوكار بسیار خلاقانه طرح خبر از دقت نظر طراحان آن میدهد و گواه آن است كه هدف، تربیت، آموزش و بهبود فضای زندگی است نه مچگیری و ایضاً اذیت! شرح مختصر روش كار این طرح اینگونه است كه یك شبكه امین، آموزشدیده و تحت نظارت دائمی، در سطح شهرهای مختلف، كشف حجاب در خودروها را گزارش میكنند. این گزارشها در مركز پلیس تجمیع و راستیآزمایی میشود و پس از اطمینان از صحت آن، یك پیامك برای مالك خودرو ارسال میگردد.» از سوی دیگر برخی شفاف نبودن مصادیق بیحجابی را یكی از مشكلات ساختاری این طرح دانسته اجرای آن را مستلزم مشخص شدن یك اجماع كلی در رابطه با حجاب در جامعه ایران میدانند. عده دیگری هم این طرح را از آنجا كه باعث كنكاش در حوزه خصوصی افراد میشود مفید ندانستند. هرچند به نظر میرسد پیشفرض ابتدایی این افراد برای چنین استدلالی اشتباه بوده است چرا كه آنها فرض را بر این گرفته بودند كه اعلام پیامك به صورت عمومی برای همه شهروندان است، در صورتی كه آنطور كه از این طرح مشخص است این پیامك تنها برای تعدادی از افراد امینی كه پلیس انتخاب كرده است كاربرد دارد.
قانون چه میگوید؟
جالب اینكه فارغ از مسائل عرفی در رابطه با موضوع حجاب و عفاف برخی بر این باورند كه این طرح حتی از نظر قانونی محل اشكال است. این استدلال البته كه كمی آشنا هم به نظر میآید، چرا كه چند سال پیش وقتی موضوع كشف حجاب در خودروها پیش آمد عدهای بحث قانونی آن را پیش كشیدند و مدعی شدند فضای داخلی خودرو حریم شخصی افراد است در حالی كه در این مورد اتفاقا قانون با صراحت اعلام میكرد كه چنین نیست. در رابطه با این طرح هم حالا عدهای معتقدند چنین طرحی با قوانین جمهوری اسلامی هم تعارض دارد، اما واقعا قانون درباره بیحجابی و كشف حجاب چه میگوید؟ قانون مجازات اسلامی در ماده638 خود تصریح میكند: «هر كس علنا در انظار و اماكن عمومی و معابر تظاهر به عمل حرامی نماید علاوهبر كیفر عمل به حبس از ده روز تا دو ماه یا تا ۷۴ ضربه شلاق محكوم میگردد و در صورتی كه مرتكب عملی شود كه نفس آن عمل دارای كیفر نمیباشد، ولی عفت عمومی را جریحهدار نماید فقط به حبس از ده روز تا دو ماه یا تا ۷۴ ضربه شلاق محكوم خواهد شد.»
این حكمی عام برای همه جرایم موضوع ماده است. هرچند همین حكم میتوانست بیحجابی را هم شامل شود، قانونگذار با اهتمام ویژه به حجاب در تبصره همین ماده تصریح كرده: «زنانی كه بدون حجاب شرعی در معابر و انظار عمومی ظاهر شوند به حبس از ده روز تا دو ماه یا از 50 هزار تا 500 هزار ریال جزای نقدی محكوم خواهند شد.» بنابر این، نهتنها نمیتوان اقدام پلیس را غیرقانونی دانست، بلكه باید از دیگر دستگاهها پرسید در برابر این تصریح قانونی چه كردهاند و چه كمكی به نیروی انتظامی پیشنهاد كردهاند؟!
26 نهاد مسؤول متولی حجاب كدامند؟
حتی با یك جامعه آماری كوچك میتوان متوجه شد اغلب شهروندان مسؤول متولی حجاب را نیروی انتظامی میدانند، در حالی كه جالب است بدانیم شورای عالی انقلاب فرهنگی، چارچوب اصول و مبانی روشهای اجرایی گسترش فرهنگ عفاف را در بهمن سال 76 تصویب كرده و در مرداد سال84 نیز، راهبردهای گسترش فرهنگ عفاف در چارچوب اصول و مبانی روشهای اجرایی گسترش فرهنگ عفاف توسط این شورا را به تصویب رسانده است. اما گذشته از این راهكارهای كلی، در این مصوبه 26 دستگاه قانونگذار و اجرایی موظف شدهاند كه وظایف تخصصیای را در این مورد اجرا كنند.
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت بازرگانی، سازمان صداوسیما، نیروی انتظامی، سازمان ملی جوانان، سازمان تبلیغات اسلامی، وزارت آموزش و پرورش، وزارت امور اقتصادی و دارایی، وزارت علوم، مركز امور زنان و خانواده، وزارت ارتباطات، سازمان تربیت بدنی، شهرداری، وزارت بهداشت، ستاد احیای امر به معروف و نهی از منكر، سازمان بهزیستی، وزارت خارجه، وزارت تعاون، كار و رفاهاجتماعی، مجلس شورای اسلامی، وزارت كشور، سازمان مدیریت و برنامهریزی، قوه قضاییه، وزارت مسكن و شهرسازی، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، نیروی مقاومت بسیج و وزارت راه و ترابری، 26 دستگاهی هستند كه از سال84 تاكنون موظف شدهاند وظایفی را که شورای فرهنگ عمومی شورای عالی انقلاب فرهنگی برای آنها تعیین كرده است، اجرا كنند.
در این میان و در غفلت دستگاههای مسؤول و زمینهسازان فرهنگی، نیروی انتظامی هدف همه مطالبات مردم وخانوادههای متعهد است. از سوی دیگر نیروی انتظامی به نوعی سیبل حملات هم قرار گرفته است. به این مفهوم كه اغلب میان اظهارنظر بسیاری از كارشناسان این حوزه به نوع برخورد نیروی انتظامی در مساله حجاب و عفاف نقدهایی وارد شده است، در حالی كه كمتر كارشناسی به نقش 26 نهاد مسؤول دیگر اشارهای داشته است.
-
این خانه دور نیست!
-
محاکمه اتوبوس مرگ با وکالت «نوابصفوی»
-
با من از مرگ مگو
-
بخوانید و فراموش كنید!
-
عبوراز خطوط قرمز تأثیری بر استقبال از آثار شبکه نمایش خانگی ندارد
-
یک پیام کوتاه برای هنجارشکنان
-
ماموریت تابستانی تلویزیون
-
الگوی «مسکن ویژه» برای خانهدار شدن مردم
-
رسم آقایی بر جهان
-
قوه دو طرفه
-
تظاهرات گسترده در محکومیت همایش بحرین و معامله قرن
-
انصارا...: «جنگ بزرگ» در داخل خاک عربستان در راه است
-
عراقچی: مهلت ۶۰ روزه به هیچ عنوان تمدید نمیشود
-
برای شهدای موتلفه