5 راهکار ایران علیه اقدامات ضدبشری آمریکا

گفت وگوی اختصاصی جام جم با ریچارد فالک کمیسر سابق حقوق بشر سازمان ملل

5 راهکار ایران علیه اقدامات ضدبشری آمریکا

جام جم در ارتباط با تحریم اقلام بشردوستانه از سوی آمریکا علیه ایران و راهکارهای حقوقی برای مقابله با این اقدام، گفت‌وگویی با ریچارد فالک، استاد حقوق بین‌الملل دانشگاه پرینستون آمریکا انجام داده است. او معتقد است استفاده از تحریم‌ها برای جلوگیری از دسترسی کمک‌های انسانی بین‌المللی به ایران واقعا غیرقانونی است و اتکا به دیپلماسی اجبار در واقع فاقد هرگونه مبنای قانونی و قابل قبول است.

به عنوان کمیسر سابق سازمان ملل،عدم دسترسی ایران به کمک‌های بشردوستانه بین المللی به دلیل فشارهای آمریکا را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
 این مسأله در زمان وقوع سیل در سال گذشته هم قابل مشاهده بود.
شکی نیست که استفاده از تحریم‌ها برای جلوگیری از دسترسی کمک‌های انسانی بین‌المللی به ایران واقعا غیرقانونی است و اتکا به دیپلماسی اجبار در واقع فاقد هرگونه مبنای قانونی و قابل قبول است که به گونه‌ای تحریک آمیز توسط کاخ سفید به عنوان فشار حداکثری نامیده می‌شود.
نهادهای مردمی بین‌المللی، این موضوع را مستند و تایید کرده‌اند که تحریم‌های آمریکا در واقع مانع دسترسی ایران به نیازها و ملزومات پزشکی اورژانسی و ضروری می‌شود. اتکای آمریکا به چنین تحریم‌های گسترده‌ای در حقیقت جنگی تمام عیار است که به صورت مستقیم مردم ایران را به‌طور کلی و فراگیر هدف قرار داده است.
 چرا سازمان ملل و سازمان‌های بین‌المللی اقدامی در راستای مهار زورگویی دولت ترامپ انجام نمی‌دهند؟
سازمان ملل خودش یک بازیگر سیاسی است که در بسیاری از جنبه‌ها و حوزه‌های فعالیت خود از سوی بازیگران سیاسی ژئوپلتیک تحت نفوذ و دستکاری قرار می‌گیرد که در راس این بازیگران آمریکا قرار دارد.
در واقع آمریکا نه تنها از حق وتوی خود به صورت رسمی استفاده می‌‌کند، بلکه پشت پرده نیز از نفوذ و اقدامات غیررسمی بهره می‌برد. سایر دولت‌ها به هر حال این زورگویی و قلدری ژئوپلیتیکی  را تحمل می‌کنند و به نظر می‌رسد در حال حاضر قدرت خنثی کننده کافی در برابر این قلدری وجود ندارد.
وقتی چنین عدم تعادل  و نابرابری وجود داشته باشد، غیرممکن است بتوان از نظر سیاسی یک چالش قابل توجه و مهم را برطرف کرد. با توجه به همین شرایط، ایران می‌تواند از جانب روسیه یا چین مورد حمایت قرار گیرد،  البته اگر روسیه و چین به صورت رسمی با تاثیرات بشردوستانه تحریم‌های آمریکا مخالفت کنند یا با استناد با قاعده مسؤولیت حمایت R2P که در گذشته در شورای امنیت سازمان ملل نیز مورد تائید قرار گرفته، بخواهند به ایران کمک کنند.
 نفوذ آمریکا در سازمان‌های بین‌المللی و لابیگری‌های آن را چگونه تحلیل می‌کنید؟
نفوذ آمریکا همیشه در اغلب جنبه‌های فعالیت سازمان ملل گسترده و فراگیر بوده است، اگرچه در گذشته این نفوذ بیشتر در جهت اهداف مثبت و ژئوپلتیکی خود آمریکا به‌کار گرفته می‌شد.
در دوره ریاست جمهوری ترامپ، جایگاه سازمان ملل خیلی افت و حتی آمریکا بودجه این سازمان را قطع کرد. آمریکا در حال حاضر کمتر علاقه مند یا متمایل به استفاده از سازمان ملل به عنوان یک ابزار مثبت دیپلماتیک است.
اکنون سیاست خارجی آمریکا بیشتر بر مبادلات سنتی و دیپلماتیک دولت محوری است و نقش موسسات بین المللی را به شدت کاهش داده است.
در عین حال سازمان ملل همچنان یک عرصه و میدان سیاسی مهم برای آمریکا با هدف محافظت از کشورهای همپیمان خود به‌ویژه اسرائیل از انتقادات، محکومیت‌ها و مسائل مناقشه انگیز بین المللی است.
 ایران به لحاظ حقوقی در مقابل اقدامات ضد حقوق بشری آمریکا به طور عام در مورد مانع دسترسی به کمک‌های بین المللی و به طور خاص در مورد کرونا می‌تواند چکاربکند؟
خیلی سخت و دشوار است که بتوان یک برنامه کمکی و حمایتی برای اقدام مورد نظر ایران در نظر داشت، مگر این که ایران از دولت‌هایی مانند چین و روسیه تقاضای کمک‌های اضطراری بشردوستانه داشته باشد یا برخی کمک‌ها را از اتحادیه اروپا یا دولت‌های اروپایی یا سایر دولت‌هایی که مانند مردم ایران گرفتار این مشکلات هستند، تقاضا کند.
ایران همچنین این امکان را دارد که از طریق همبستگی اسلامی و از طریق سازمان همکاری‌های اسلامی درخواست کمک کند یا از دولت‌های دوست خارج از جهان عرب مانند مالزی، اندونزی و احتمالا پاکستان درخواست کمک کند.  همچنین یک راه حل قانونی مفید در این ارتباط برای ایران این است که از طریق مجمع عمومی سازمان ملل از دیوان بین المللی دادگستری خواستار یک نظر مشورتی شود. حتی تلاش‌ برای دستیابی به راه حل و راه چاره قانونی می‌تواند تاثیرات مثبتی برای فهم و درک بیشتر بحران انسانی که مردم ایران را دچار مشکل کرده، داشته باشد.  
جنگی که علیه مردم یک کشور از طریق تحریم‌های غیرقانونی به راه افتاده، از طریق سازمان ملل، سازمان‌های حقوق بشری و رسانه‌های تاثیرگذار که افکارعمومی را شکل می‌دهند باید محکوم شود.  



ریچارد فالک کیست؟
پروفسور ریچارد فالک، گزارشگر ویژه شورای حقوق بشر سازمان ملل در مورد وضعیت حقوق بشر در فلسطین در سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۴ بوده و  بالغ بر ۲۰ کتاب از وی منتشر شده است.
فالک، هنگام اولین ورود به سرزمین‌های اشغالی در سال ۲۰۰۸، درحالی که به صورت رسمی و برای انجام ماموریت بین المللی خود وارد این اراضی شده بود، به دستور وزیر خارجه این رژیم دستگیر شد و پس از این‌که ۱۵ساعت در یک سلول انفرادی کوچک و تاریک حبس بود، توسط این رژیم اخراج شد.
وی که خود شش سال مسؤولیت گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در حوزه فلسطین را به عهده داشته و در معرض آزار شدید رژیم صهیونیستی بوده است. فالک بعد‌ها در نامه ای سرگشاده به بان‌کی‌مون، دبیر کل وقت سازمان ملل از مواضع سازمان ملل در قبال جنایات جنگی اسرائیل به شدت انتقاد کرد. گزارشی که توسط او منتشر شد اسرائیل را رژیمی آپارتاید نامیده بود که مورد اعتراض شدید آمریکا و اسرائیل واقع شد و نهایتا این گزارش از سایت سازمان ملل برداشته شد.